Een fijn binnenklimaat in huis is erg belangrijk voor je welbevinden en is sterk afhankelijk van de vochtigheidsgraad. Als de relatieve luchtvochtigheid te hoog of te laag is, kan dat tal van gezondheidsklachten veroorzaken of schade aan de bouwconstructie teweegbrengen.

Hieronder leggen we uit wat een luchtvochtigheidsgraad is en wat de oorzaken en gevolgen zijn als deze balans is verstoord. Daarnaast tips en advies hoe je een ideale luchtvochtigheid in huis kunt bereiken.

Lucht bevat een bepaalde hoeveelheid waterdamp. De hoeveelheid water die lucht kan opnemen, is afhankelijk van de temperatuur en de luchtdruk. Dit wordt de relatieve luchtvochtigheid genoemd en wordt uitgedrukt in procenten. Het ideale percentage ligt tussen 40 en 60%. Als dit percentage hoger ligt, betekent dit dat er zich meer waterdamp in de lucht bevindt. Als het percentage lager ligt, bijvoorbeeld 30%, spreekt men van droge lucht. Het relatieve luchtvochtigheidspercentage geeft daarom verhoudingsgewijs aan hoeveel vocht er bij een bepaalde temperatuur en luchtdruk in de lucht aanwezig is. Warme lucht kan meer waterdamp opnemen dan koude lucht.

Met behulp van een hygrometer kun je de vochtigheidsgraad in je huis meten. Vaak is zo’n instrument ingebouwd in digitale thermometers, weerstations of in een analoog weerstation (met barometer en thermometer). Hygrometers zijn overal verkrijgbaar, vanaf € 10,00 à €15,00.

Een gemiddelde, relatieve luchtvochtigheid in huis of op kantoor ligt tussen 40 en 60%. Dit percentage is ideaal. Als deze te hoog of te laag is, kan het zijn dat je de lucht minder vochtig moet maken of juist moet bevochtigen. Een relatieve luchtvochtigheid die niet in balans is, zorgt ervoor dat je je niet prettig voelt. De temperatuur en de luchtkwaliteit spelen daarin ook een belangrijke rol doordat de ruimte dan weinig zuurstof en relatief veel CO₂ bevat. Door een te hoog percentage CO₂ heb je snel last van vermoeidheid, hoofdpijn, migraine, benauwdheid of concentratieproblemen. Het is daarom belangrijk de ruimte goed te luchten en te ventileren.

Een te hoge luchtvochtigheid is slecht. Zowel voor je gezondheid als voor je huis. Te veel vocht kan door verschillende oorzaken ontstaan.

Er zijn meerdere oorzaken die tot een te hoge luchtvochtigheid in huis kunnen leiden. De meest voorkomende veroorzakers zijn:

1. Gebrekkige ventilatie: In een ruimte die onvoldoende wordt geventileerd, ontstaat condensatievocht. In warme en vochtige ruimtes kan de waterdamp niet worden afgevoerd en slaat als condens tegen koude oppervlakken zoals spiegels, ramen en muren.

2. Optrekkend vocht: Optrekkend vocht kan ontstaan door het ontbreken van of een gebrekkige waterkering. Grondvocht heeft dan de kans in de muur te trekken en na verloop van tijd ook naar bovenliggende muren op te trekken.

3. Poreuze gevel: Scheuren in voegen of bakstenen maken de gevel poreus. Regenwater kan daardoor gemakkelijk naar binnen sijpelen. De buitenmuur – en op termijn ook de binnenmuren – worden daardoor vochtig.

4. Lekkage : lekkages kunnen zich vaak op niet direct zichtbare plaatsen voordoen. Dit komt omdat veel leidingen in de muren zijn weggewerkt en door een klein scheurtje of lekkende aansluiting kleine hoeveelheden water verliezen. Deze kleine hoeveelheden water kunnen op termijn toch ernstige schade aanrichten en een aanzienlijk vochtprobleem veroorzaken.

Een te hoge luchtvochtigheid in huis gedurende lange tijd veroorzaakt allerlei nare gevolgen. Door een te veel aan vocht ontstaan schimmels die een muffe lucht veroorzaken. Dit kan op termijn op veel gebieden tot veel ongemak leiden.

1. Gezondheid: Een te vochtige ruimte is een ideale voedingsbodem voor schimmels, huisstofmijt, zilvervisjes en pissebedden. Zij veroorzaken ademhalingsproblemen en andere luchtwegklachten, (verergering van) astma en reuma.

2. Woning: Door het te veel aan vocht wordt de ruimte klam, hout en kozijnen raken aangetast en de stoffering van o.a. meubels, gaat klam aanvoelen. Behang kan loskomen, evenals het pleisterwerk.

Alhoewel een lage luchtvochtigheid minder schadelijk is voor de gezondheid dan een hoge luchtvochtigheid, kan dit wel degelijk tot allerlei klachten leiden.

Bij een te lage relatieve luchtvochtigheid is het percentage waterdamp in de lucht lager dan 30 à 40%. Dit verschijnsel doet zich in ons klimaat voornamelijk tijdens de wintermaanden voor. Het gebruik van de verwarming kan er de oorzaak van zijn dat de lucht in huis te droog is. De koude lucht die van buiten naar binnen komt, bevat namelijk veel minder vocht. Door de hogere temperaturen in huis en een verminderde ventilatie verdampt dat lagere vochtpercentage nog sneller.

Bij droge lucht kunnen de longen minder zuurstof opnemen. Slijmvliezen reageren sterk op vervuilde stoffen in de lucht. Daardoor kunnen klachten ontstaan als prikkelhoest, droge keel, droge huid (schilferend), droge en branderige ogen, geïrriteerde luchtwegen, hoofdpijn, vermoeidheid, concentratieproblemen, verlaagd immuunsysteem.

1. Luchtvochtigheid controleren met ventilatiesysteem B

Door middel van een ventilator wordt verse lucht in de woning geblazen en ‘gebruikte’ lucht wordt vervolgens via natuurlijke weg weer afgevoerd. Het voordeel van dit systeem is dat de luchttoevoer perfect gecontroleerd kan worden. Het nadeel is wel dat er veel koude lucht van buiten naar binnen komt en de geproduceerde warmte via de afvoerkanalen naar buiten wordt afgevoerd. Energiekosten zullen daardoor sneller stijgen.

2. Vochtigheidsgraad in huis omlaag met ventilatiesysteem C

Bij dit ventilatiesysteem vindt de luchttoevoer op natuurlijke wijze plaats en wordt de vochtige en vervuilde lucht in huis met behulp van een ventilator mechanisch afgevoerd. Het voordeel van dit systeem is dat de hoeveelheid af te voeren lucht goed geregeld kan worden. Het nadeel is dat de luchtaanzuiging doorlopend plaatsvindt en warmteverlies optreedt omdat verhoudingsgewijs veel warmte onbenut uit de woning wordt afgevoerd. Ook dit systeem is niet energiezuinig.

3. Luchtvochtigheid in huis en Ventilatiesysteem D

Ventilatiesysteem D is een volledig gecontroleerd systeem: door een mechanische af- en aanvoer wordt de gehele ventilatie automatisch gestuurd. Vanwege het warmteterugwinningssysteem (WTW) is Ventilatiesysteem D heel efficiënt en bijzonder energiezuinig.