Vochtproblemen zorgen ervoor dat de relatieve luchtvochtigheid in huis snel te hoog wordt. Na verloop van tijd is dit heel slecht voor je gezondheid en kunnen er veel klachten ontstaan.

Wat is een goede, relatieve luchtvochtigheid en wat kun je eraan doen als die te hoog is? Hieronder uitleg en oplossingen.

Relatieve luchtvochtigheid is de hoeveelheid waterdamp die in de lucht is opgelost. De temperatuur en de luchtdruk worden meegeteld bij het bepalen van de relatieve luchtvochtigheid omdat warme lucht meer warmtedamp kan opnemen dan koude lucht. De relatieve luchtvochtigheid wordt uitgedrukt in procenten. Het ideale percentage ligt tussen 40 en 60%. Als dit percentage hoger ligt, betekent dit dat er zich meer waterdamp in de lucht bevindt. Het relatieve luchtvochtigheidspercentage geeft daarom verhoudingsgewijs aan hoeveel vocht er bij een bepaalde temperatuur en luchtdruk in de lucht aanwezig is.

Met behulp van een hygrometer kun je de luchtvochtigheid in huis meten. Een eenvoudige hygrometer die de luchtvochtigheid vrij accuraat kan meten, is al voor ca. € 15,00 verkrijgbaar. Er zijn veel verschillende types te koop. Vaak hebben deze handige instrumenten nog andere meetfuncties, bijvoorbeeld voor het bepalen van de temperatuur en luchtdruk. In uitgebreidere versies, zoals een weerstation, is een hygrometer vaak geïntegreerd, zodat je de luchtvochtigheid in huis gemakkelijk kunt aflezen.

Een gemiddelde, relatieve luchtvochtigheid in huis of op kantoor ligt tussen 40 en 60%. Dit percentage is ideaal. Als deze te hoog of te laag is, kan het zijn dat je de lucht minder vochtig moet maken of juist moet bevochtigen. Een relatieve luchtvochtigheid die niet in balans is, zorgt ervoor dat je je niet prettig voelt. De temperatuur en de luchtkwaliteit spelen daarin ook een belangrijke rol doordat de ruimte dan weinig zuurstof en relatief veel CO₂ bevat. Het is daarom belangrijk de ruimte goed te luchten en te ventileren.

Een te hoge luchtvochtigheid in huis gedurende lange tijd veroorzaakt allerlei nare gevolgen. Door een te veel aan vocht ontstaan schimmels die een muffe lucht veroorzaken. Dit kan op termijn leiden tot ademhalingsproblemen, astma en reuma. Door het te veel aan vocht wordt de ruimte klam, hout en kozijnen raken aangetast en de stoffering van o.a. meubels, gaat klam aanvoelen.

Verschijnselen van een te hoge luchtvochtigheid zijn:

• Gezondheidsproblemen, o.a. aan luchtwegen, astma, reuma, vermoeidheid, hoofdpijn, allergische klachten.
• Bacteriën, virussen, schimmels
• Ongedierte (pissebedden, zilvervisjes, huismijt)
• Muffe lucht in huis
• Vocht- en schimmelplekken op de muur
• Loskomend pleisterwerk of behang
• Afbladderende verf
• Houtrot

Een gezonde luchtvochtigheid in huis voorkomt veel problemen. Een hoge relatieve luchtvochtigheid is ongezond. Als die niet door bouwkundige oorzaken wordt veroorzaakt, zal goede verluchting en met eventueel een goed ventilatiesysteem meestal voldoende zijn en kan een gezond binnenklimaat ontstaan.

Vooral woningen die goed zijn geïsoleerd hebben een groter risico voor een te hoge relatieve luchtvochtigheid Door voldoende te verluchten en te ventileren, ontstaat er een goede uitwisseling tussen binnen- en buitenlucht. Het overtollige vocht kan naar buiten worden afgevoerd. Zet indien mogelijk eens extra een raam open of plaats ventilatieroosters. Als dit niet of onvoldoende mogelijk is, kan gekozen worden voor mechanische ventilatie. Afhankelijk van noodzaak en voorkeur is er een keuze uit de volgende mogelijkheden:

Dit systeem is relatief eenvoudig en voordelig. Door middel van een ventilator wordt verse lucht in de woning geblazen en vervolgens via natuurlijke weg weer afgevoerd. Het voordeel van dit systeem is dat de luchttoevoer perfect gecontroleerd kan worden. Het nadeel is wel dat er veel geproduceerde warmte via de afvoerkanalen naar buiten wordt afgevoerd.

Bij dit ventilatiesysteem vindt de luchttoevoer op natuurlijke wijze plaats en wordt de vochtige lucht in huis met behulp van een ventilator mechanisch afgevoerd. Het voordeel van dit systeem is dat de hoeveelheid af te voeren lucht goed geregeld kan worden. Het nadeel is dat de luchtaanzuiging doorlopend plaatsvindt en warmteverlies optreedt omdat verhoudingsgewijs veel warmte onbenut uit de woning wordt afgevoerd.

Ventilatiesysteem D is een volledig gecontroleerd systeem: een mechanische af- en aanvoer. De gehele ventilatie wordt automatisch gestuurd. Via een netwerk van leidingen in de gehele woning wordt de lucht via ventilatieroosters in elke kamer gelijkmatig verdeeld zonder dat de verschillende luchtstromen elkaar kruisen. Vanwege het warmteterugwinningssysteem is Ventilatiesysteem D heel efficiënt en bijzonder energiezuinig.

De relatieve luchtvochtigheid is te laag als de vochtigheidswaarden lager zijn dan 30-40%. Dit verschijnsel komt vooral in de wintermaanden voor: de buitenlucht is kouder en bevat relatief minder waterdamp. We spreken dan van droge lucht. Als de koude buitenlucht naar binnen komt en wordt opgewarmd, zal het vochtpercentage hoger worden. Een te droge luchtvochtigheid wordt ook veroorzaakt door het aanzetten van de verwarming, het vocht in de lucht verdampt daardoor sneller.

De absolute luchtvochtigheid is de hoeveelheid waterdamp die in de lucht aanwezig is, en wordt uitgedrukt in gram water per m3 lucht; dit is de dichtheid van waterdamp in de lucht.

Omdat de absolute hoeveelheid vocht in de lucht echter gelijk blijft, daalt de relatieve luchtvochtigheid.

Alhoewel droge lucht doorgaans minder schadelijk is dan vochtige lucht, kunnen er wel degelijk allerlei irritaties optreden. Bij droge lucht kunnen de longen minder zuurstof opnemen. Daardoor kunnen de volgende klachten ontstaan:

• Droge keel
• Prikkelhoest
• Droge huid (schilferend)
• Gebarsten lippen
• Droge ogen, branderig gevoel in de ogen
• Geïrriteerde luchtwegen
• Hoofdpijn
• Vermoeidheid
• Moeite met concentreren
• Koude gevoel, terwijl het niet koud is
• Verlaagd immuunsysteem

In ons klimaat is een gemiddelde binnentemperatuur van maximaal 21°C het beste. De oplossingen om de luchtvochtigheid te verhogen, kan over het algemeen worden bereikt door beter te verluchten en te ventileren en het omlaag brengen van de temperatuur (bij voorkeur minder dan 21 graden Celsius).

Een eenvoudige en veelgebruikte manier is het ophangen van open bakjes met water aan je verwarming. Door de warmte verdampt het water waardoor de lucht vochtiger wordt. Een andere mogelijkheid is de aanschaf van een luchtbevochtiger. Hiermee wordt de luchtvochtigheid gemeten. Vocht wordt automatisch aan de lucht toegevoegd totdat de ideale luchtvochtigheid in huis is bereikt.

Warme lucht kan meer waterdamp vasthouden dan koude lucht. Een hoge temperatuur is daarom niet goed voor het vochtgehalte in huis. Met een lagere temperatuur bespaar je ook op energiekosten.

In warme lucht, die bijvoorbeeld ontstaat na het douchen of baden, zit veel vocht. De waterdamp die daardoor ontstaat, verandert in condens en dat kun je zien doordat de spiegel of het raam is beslagen. Zodra deze lucht met een koud oppervlak in aanraking komt, zoals een spiegel, daalt de temperatuur. De waterdamp in de lucht is zwaarder en kan niet langer opgelost kan blijven. Het slaat als condens neer tegen de spiegel of tegen andere koude oppervlakken. Dit kun je ook waarnemen in de badkamer waarnemen wanneer de ramen beslagen zijn, omdat er tijdens het douchen of baden veel waterdamp vrijkomt.